Moestuintips

Moestuintips van Alma Huisken

Service | Moestuintips | Recepten van Alma | Foto van Doortje | Groen Blog

Vanuit de biodynamische moestuin in De Groene Luwte geeft Alma u hier allerhande praktische tips. Over zaaien en oogsten van de biologische gewassen, over ecologische balans, en meer... steeds met het seizoen mee.

Tuintips voor juli, voor de moes- én bloementuin!

Juli... stralende dagen die eeuwig lijken te duren. Soms groeien ze uit tot tropische warmte die zich ontlaadt in een pittige onweersbui. En de tuin? Die drinkt het water gulzig op en barst daarna uit zijn voegen! Overbloezende bloemen, fruit dat groeit en groeit en groenten in grote verscheidenheid. Dit is zo'n maand waarin je je kunt wentelen in de weelde van de tuin. En waarin je ook kunt zorgen voor bloei, groei en oogst in de tweede zomerhelft, die nu begint.

Kruiden bij of uit elkaar?

Geen tuin zonder kruiden: ze geuren je van verre tegemoet of verspreiden hun aroma als je er je hand doorhaalt. Heerlijk! Maar... niet alle kruiden doen het goed in één bed, om uiteenlopende redenen. Zo kunnen de prachtige wijnruit en venkel (het kruid, niet de knol) tot enorme planten uitgroeien; onder een felle zon veroorzaakt wijnruit bij aanraking soms brandwonden en venkel heeft de reputatie de ''eenzame wolf'' van de kruiden- en moestuin te zijn, omdat hij zo slecht anderen naast zich verdraagt.
Er is ook een wensenlijstje qua grondsoort. Een handige vuistregel? Globaal: kruiden met houtige stengels en harde of leerachtige blaadjes (salie, tijm, rozemarijn, laurier, hysop), willen graag op een volkomen vorstvrije positie staan in aarde die kalkrijk en zeer vochtdoorlatend is, behalve laurier die voedzame aarde wenst. Kruiden met zacht(er) blad vragen rijke, vochtige grond, waarvan sommige (bieslook, peterselie, selderij, lavas) lichte schaduw velen. Je hebt ook een ''niet-zeuren-categorie'' die zich overal redt (pimpernel, marjolein, munt). En basilicum wil alles: vocht, zon, voeding én warmte. Dit betekent dat je basilicum bij voorkeur in de kas zet en vaste kruiden soms beter in je sierborder kunt plaatsen. Geen punt toch? Ruikt het in de hele tuin lekker!

Ben je een balkontuinier?

Controleer elke ochtend en avond of je planten water wensen. En geef ze elke week wat voeding (liefst een scheutje zelfgemaakte gier, 1 op 10 verdund). Geen kans om gier te maken? Bewaar dan koude thee en koffie; daarin zit heel veel voedsel!

Alweer sperziebonen zaaien...

De afgelopen zomers waren voor moestuinders lastig. Eerst bleef het heel lang koud en droog, en daarna kregen we zeer grillig weer, van tropisch heet tot koud en nat. Waarna (in 2016) de slakken en masse oprukten en zo ongeveer alles aan groenten (tot de piepers aan toe!) vermaalden in hun mummelende mondjes. Van 2015 herinner ik me dat ik toen maar liefst vijf keer sperziebonen heb gezaaid waarvan vier legsels mislukten. Maar het 5e, erg late, legsel van 27 juli sloeg aan, en hoe. Dus wanhoop niet als het met je bonen niet wil lukken, de aanhouder wint! Zorg voor een zonnig bed met vruchtbare grond (niet bemest, wel voorzien van compost) en houd de aarde er na het zaaien beslist enige tijd vochtig (niet nat). Laagblijvende sperziebonen zaai ik het liefst in rijtjes, met 10 cm tussen elk zaadje aan en zo'n 50-60 cm tussen de rijen. Maar om de 50 cm 4-6 zaden bij elkaar kan ook. Geef geregeld water (fijne straal of broes). Wat verdunde gier pal voor de vruchtzetting doet wonderen. Dankzij een mooie september- en oktobermaand oogstte ik vorig jaar toch nog volop boontjes, zelfs voldoende om kilo's in te vriezen. Een laat succes, maar een succes!

De geur van soep

Ooit stond mijn tentje op een trekkersveld vol jonge laurier, ergens in Zuid-Frankrijk. Ah, die geur! Enige ''nadeel'': ik droomde de hele nacht van soep... Gebruik jij ook graag verse laurier in soepen, stoofpotten en ovenschotels, zoals in het Scandinavische gerecht van jonge aardappeltjes met laurierblaadjes ertussen? Probeer dan eens je laurierplant te stekken. Daarvoor heb je tussen eind juli en eind september de tijd.

Laurier stekken, in 5 stappen

Vul een middelgrote terracotta pot (van minimaal 10-12 cm hoogte) met een goed gemengde mix van 1 deel zand en 1 deel bladaarde en maak die vochtig.
Kies 3-5 paar krachtige lauriertakjes uit van 10-15 cm lengte die nog niet zijn verhout en gezonde blaadjes vertonen. Snijd ze met een loeischerp mes van de plant.
Haal de onderste blaadjes weg (met datzelfde scherpe mes) tot je 3 topblaadjes overhoudt. Knip de blaadjes nu horizontaal door (dus halveer ze). Zo verliezen ze minder vocht. Kort nu ook de stengel in, tot ca. 50 mm onder een bladknop. Nu heb je 3-5 compacte stekjes.
Doop de stekjes desgewenst in stekpoeder en steek ze aan de zijkant van de pot in de aarde, dus rondom de rand (daar is de aarde meer doorlucht, en dat scheelt). Geef rijkelijk water.
Maak in een stevige, doorzichtige plastic zak enkele gaatjes en zet de zak over de pot. Neem een lange zak die wel goed over de pot sluit maar voldoende lucht boven de stekjes laat. Zet de pot in het licht in de kamer (20 °C is ideaal), maar niet in de zon! Houd de bodem voortdurend vochtig. Wees geduldig en... met enig geluk heb je in het voorjaar 3-5 nieuwe laurierplantjes.

Verjong je klimroos

Het overkomt iedereen: opeens wordt je klimroos kaal aan de voet, rond de enkels en als je eerlijk bent, ook al stuk hoger. Kaalheid verbloemen met wat planten ervoor helpt slechts tijdelijk... Wat nu? Ingrijpen! Pak het snoeimes en snijd eerst dode takken tot op de bodem terug. Dan snoei je, na de bloei, de helft van de oude takken tot op ca. 30 cm boven de grond terug. In de regel herstelt dat deel zich prima, loopt de roos volgend jaar mooi uit, en bloeit weer op diverse hoogtes. Behandel de volgende zomer de andere helft op dezelfde wijze (dus snoei na de bloei) en zo heb je binnen twee seizoen je klimroos compleet verjongd.

Een duik in het water

Warm weer noodt tot pootje baaien of een koele duik. Zo denken waterlelies er ook over, althans bijna. Ze houden er nog het meest van om in niet al te koud water geplant te worden, graag met tenminste 5-6 zonuren per dag. Dus nu! Wil je een vijver verfraaien met waterlelies? Dit is de simpele vuistregel: kleine vijver - kleine lelies (in een 5 liter-mandje), grote vijver - grotere lelies (tot 30 liter-manden). Vraag je leverancier om de juiste aardemix en ook hoe diep je jouw uitverkoren soort het beste kunt planten. En wees niet te enthousiast met het creëren van stromend of spetterend (fontein)water: liever drijven lelies in alle rust.

Zwarte bessen oogsten én snoeien

De al helemaal naar crème de cassis ruikende zwarte bessen - naast krachtige aroma's zitten ze ook tjokvol vitamine C - kun je deze maand oogsten. Wees slim en oogst én snoei gelijk. Hun mooiste vruchten dragen zwarte besstruiken aan lange, eenjarige scheuten en zijscheuten. Daarom snoei je alle vruchtloze takken (die drie jaar of ouder zijn) helemaal weg. Zorg dat er altijd 6-8 jaar jongere scheuten per struik overblijven.

Hoe snoei je rode en witte bessen?

In De Groene Luwte snoeien wij aalbessen meestal pas in het voorjaar, maar na de oogst kan 't ook. Witte en rode aalbessen groeien vooral aan 2- tot 3-jarige takken. Zodra de struik 4 jaar oud is, haal je jaarlijks de oudste takken weg, die je herkent aan hun donkere kleur. Snijd ze helemaal tot op de bodem af (laat geen stompjes staan). Van de jongste, dragende takken laat je de 5 sterkste staan (waarbij je zorgt voor lucht en licht in het hart). Kap nu ook zwakke of elkaar kruisende andere takken. Idealiter houd je een open struik over (in een vaasvorm) van zo'n 8-12 takken.

Uit de losse pols... nog meer tips!

Nu ideaal om door te zaaien in de moestuin zijn snel opkomende bladgroenten zoals plusksla en rucola, of dat heerlijke zachte kruid kervel (die lichte schaduw wil).
Wil je voorgekweekte groenten als kropsla, andijvie, groenlof en sluitkolen uitpoten, doe dat dan het liefst in een milde periode, zonder felle zon. Bereid de bedden voor (geef ze compost en voldoende vocht) en geef ook je voorgekweekte groenten flink te drinken voor ze de oversteek naar hun echte bed maken. Indien mogelijk: raadpleeg de Maria Thun Zaaikalender.
Dief je tomaten en zet er als het lukt alsnog enkele basilicumplanten omheen: die twee zijn gek op elkaar.
Oogst augurken altijd met een scherp mes, pluk ze niet.
Blijf verdorde bloemen verwijderen uit bijv. rozen, goudsbloem, cosmea en dahlia; zo houd je ze lang mooi.
Geef planten en gewassen die er een beetje beteuterd bijstaat wat pep met verdunde gier of met een handje voedingskorrels rondom de voet.
Vergeet niet kwekerijen te bezoeken die tegen deze tijd veel interessante eenjarigen verkopen en zomerbloeiende vaste planten vaak nu al uitverkopen. Zo kun je voor geringe investering leeggekomen plekken in de borders mooi aanvullen en/of je vaste plantenassortiment uitbreiden. Denk daarbij eens aan planten die extra lekker geuren én aan insectvriendelijke soorten, zoals monarda's: bijen, hommels en vlinders vliegen erop af. En de mens ook, want snuif die aromatische bergamotgeur (denk: Earl Grey thee) maar eens op! De scharlakenrode Monarda ''Squaw'' is uitzonderlijk geurig. Bovendien: je hebt monarda's in allerlei tinten (van wit tot purper) en vormen: gekke getoefde soorten en volle types die bijna op dahlia's lijken.

Veel succes en vooral veel plezier!

Alma

Mei... het vogelconcert is op nu volle sterkte, bijen en hommels zoemen rond, talloze bollen en bomen staan in bloei en allerlei planten waarvan je het bestaan vergeten was breken in felle kleuren uit. Trouwens, zoveel kleuren groen heb je ook in lang niet gezien! Het beste wat je in mei kunt doen is ergens gaan zitten en urenlang volop genieten. Maar mei doet ook een beroep op je, om de tuin nog mooier en gezonder te maken. Aan de slag, dus! Overigens, dit keer gaan de tips niet alleen over Nut in de tuin, maar ook over Sier: die twee zijn immers onlosmakelijk met elkaar verbonden? Aan het eind van de tips: een lekker alcoholisch meireceptje!

Nut: We zullen doorgaan...

Mei doen een beroep op je energie, want in de koude kas en op de vensterbank staat veel jong spul dat naar buiten wil om door te groeien, terwijl je tegelijkertijd nog volop kunt zaaien in je bloemenborder en moestuinbedden, én je taken die je begon in maart kunt continueren, zoals gier maken van 'on'kruid. Minstens zo belangrijk: bedek je borders en bedden waar mogelijk met mulch: laagjes verteerbaar materiaal. Het zorgt ervoor dat je minder onkruid krijgt, de bodem vochtig blijft en het zo mooie, complexe bodemleven al dat materiaal ophaalt en verteert zodat voeding beschikbaar komt voor al je planten. Hoe vaker je mulcht, hoe beter. En hoe fijner het spul is dat je opbrengt (grasmaaisel, bladeren, ingekocht strooisel van vlas hennep) hoe beter mulch werkt. Doorgaan is het motto.

Sier: Woekeren of niet woekeren?

Een van de planten waarvan ik zelf altijd het bestaan vergeet - ook al blijft hij semigroen in de winter - is Ajuga reptans, oftewel zenegroen. Hier in De Groene Luwte hebben we A. reptans 'Atropurpurea' met chocoladebruin blad en prachtige aarvormige, paarslila bloemetjes. Hij voelt zich thuis in lichtbeschaduwde borders. Sommigen mensen zouden zenegroen vanwege dat landjepik het liefst met wortel en tak uitrukken, maar hij is ideaal als je weinig tuiniertijd hebt en je ook in de halfschaduw iets aardigs wilt hebben staan. Van mij mag-ie uitwaaieren, ik vind die lila bloemen in mei heel bijzonder. Vooral als er dikke hommels op gaan zitten!

Op de grens van nut en sier

Vroeger, toen exotische gewassen van verre onze contreien bereikten, wisten we hier in Europa soms niet wat we ermee moesten aanvangen. Dat gold ook voor de klimboonsoort ‘Painted Lady’, een explosief bloeiende pronkboon met roodwitte bloemen. Hij is nog heel lang als sierplant gebruikt - die naam 'pronker' ontstond niet voor niets - en het mooie is: dat kan nog steeds. 'Painted Lady' is je beste optie om een lelijke schutting te bedekken met weelderig groen plus zeer fraaie bloemen. De bonus is dat je er daarna letterlijk de vruchten van kunt plukken: in jonge staat oogst je pronkbonen als sperziebonen; laat je ze iets doorgroeien dan kun je ze behandelen als snijboon. Doe je er niets aan, dan worden de peulen soms 30 cm lang en in dat geval oogst je de mooie binnenbonen (chocoladekleurig met mokka vleugjes) die je vers of gedroogd kunt bereiden.

Zaai dus 'Painted Lady'. Dat kan nu ter plekke, bijvoorbeeld aan de voet van een drie- of vierpotige wigwam van lange (bamboe)stokken. Trek aan de voet van elke stok een halvemaan en stop de zaden 2 cm in de vochtige aarde. Of zaai ze voor en zet de planten bij zonnig weer aan de voet van de stokken als ze 8-10 cm hoog zijn. Goed losgemaakte aarde is een pre, en er mag best wat compost door de bodem (geen mest). Het allerbelangrijkste is een zonnige plek. Wie weet krijgt deze 'Painted Lady' wel bezoek van die andere 'Painted lady' oftewel de distelvlinder...zeker als je distels, zonnebloemen, komkommerkruid of het prachtige, paarse slangenkruid in je tuin hebt staan.

Sier: Nu nog lathyrus zaaien?!

Ja, dat kan. Officieel moet je er al in februari mee beginnen, maar te midden van sneeuwhopen en nachtvorst denk ik zelden aan die tere, veelkleurige bloemetjes. Dus begin ik altijd 'te laat', met als voordeel dat de kieming in luwe maanden snel verloopt en ik tot halverwege oktober nog bloemen kan plukken. Handig is wel om de zaak nu te bespoedigen en de keiharde zaden een nachtje voor te weken in lauwwarm water. Bedek de zaden daarna met vochtige aarde, in hoge, smalle zaaitray. De beproefde wc-rol - met vochtige aarde gevuld - kan hier goede diensten verlenen: eenmaal gevormde jonge planten hoe je zo niet te verspenen (wat altijd enige stress oplevert): ze kunnen met rol en al de grond in. Zelfs in mei vind ik het ideaal om lathyrus in de koude kas voor te kweken tot ik fatsoenlijke planten heb van zo'n 20 cm hoogte; dan volgt het afharden en uitpoten.

Sier: Een trog vol voer voor lathyrus

Mijn vader leerde mij dat je voor het uitplanten van lathyrus een trog moet graven die je volstort met supergoede, zeer voedzame, dus compostrijke aarde. Zet er ook direct een hekwerk in, dat voorkomt veel gepruts later, met eventuele kwetsuren voor de planten tot gevolg.

Tuinier je in vruchtbare aarde waar je planten het altijd beter doen dan op zaadzakjes staat vermeld? Timmer dan een extra hoog hekwerk! Het zou zonde zijn wanneer die schitterende, vlinderende bloemetjes in trossen losraken, als acrobaten moeten rondzwieren en worden beschadigd. Bind ze altijd op met wat 'groeiruimte' voor de stengels. Zo kan de plant zich geheel concentreren op groei en bloei. En je weet: lathyrus plukken moet! Heerlijk toch? Knip veel: de plant ontwikkelt zich des te krachtiger en biedt nóg meer bloemen waardoor je het proces van zaadpeulen aanmaken vertraagt.

Nut: Bessenstruiken een beetje bijpunten

Als je er in februari of maart niet aan toe bent gekomen, dan kun je nu nog met beleid je bessenstruiken lichtjes snoeien, vooral als je ziet dat er dode takken of elkaar kruisende takken inzitten. Natuurlijk staan de struiken nu in bloei en zitten ze in jong blad, dus zie dit niet als enorme ingrepen maar meer als bijpunten, voor gezonde planten en lekker veel oogst.

Nut: Wit in plaats van rood

Als je tuin wordt bezocht door vogels die jouw aalbessen net zo lekker vinden als jij, overweeg dan een bessentunnel: een vaste, hoge palenconstructie met stevig, tamelijk fijnmazig gaas (met een gazen deur erin) waar vogels niet door kunnen maar zon, lucht en regen wel. Het loont beslist als je zo'n tunnel start met jonge struiken erin: die kunnen gemakkelijk 10 jaar op dezelfde plek blijven staan. Of overweeg witte aalbessen aan te planten, die minder gevoelig zijn voor vraat. Echt wit zijn ze overigens niet, eerder zachtgeel tot lichtroze, maar vogels komen er veel minder op af dan op die signaalrode. Ga in juli eens naar bessenkwekerijen en vraag of je een besje mag proeven om je keus te bepalen.

Sier: Cosmea: schaaltjes op steeltjes

Is het niet een wonder? De bonte mix van Cosmea bipinnatus die ik elk jaar zaai brengt zulke fragiel ogende bloemen voort dat je bijna vreest voor elke bries. Zouden ze het houden? Jazeker! Deze heerlijke schaaltjes-op-steeltjes wuiven dapper in de wind. Ze zijn voorzien van een lollig geel tot geelgroen hartje waar bijen dolgraag hun stuifmeel halen. Ik houd erg van bonte mixen. Bij cosmea lopen de bloembladkleuren uiteen van wit via zachtroze naar warm lila. Net als lathyrus kun je cosmea ongebreideld plukken, het maakt dat hij heel lang doorgroeit en -bloeit, tot aan de eerste nachtvorst.

Sier: Het roze-lila-paarse spectrum

Als je van combinaties houdt in het het roze-lila-paarse spectrum, combineer cosmea dan met de vaste planten Salvia ‘Ostfriesland’ of familielid salie (officinalis, de echte keukensalie dus). Kies je liever voor andere eenjarigen? Denk aan blauwmaanzaad - de zacht mauve slaapbol Papaver somniferum - of aan het schitterend lichtblauwe juffertje-in-het-groen (Nigella damescena). Van de slaapbol en het juffertje zijn niet alleen de frivole open bloemen fraai, maar ook de zaaddozen, die de planten vlot produceren nadat ze zijn uitgebloeid. Laat ze dus mooi staan!

Recept: ''Dronken'' van mei...

In Engeland is 'May' de meimaand, maar ook de naam voor meidoornbloesem die er de heggen wit laat schuimen én die je in drank kunt stoppen! Pluk 3/4 litermaat meidoornbloesem op een zonnige morgen, als de dauw is opgedroogd. Vul een brandschone weckpot (inhoud 1 l.) ermee (proppen mag) en begiet dit met milde Ierse whiskey, zo dat er nauwelijks lucht in de pot zit. Sluit en bewaar donker; schud af en toe. Zeef de vloeistof na 14 dagen. Voeg 3 volle eetlepels (evt. lichtverwarmde) vloeibare honing toe; roer krachtig tot de honing is opgelost. Laat 1 week staan. Proost op mei!

Nut en Sier: Nu zaaien en poten

Zaai allerlei eenjarige bloemen (papavers, vogeloogjes en Oost-Indische kers bijvoorbeeld) en tweejarige voor bloei volgend seizoen. Ook: peultjes, kapucijners, erwtjes, sperziebonen, stokbonen. Haat je hoge klimrekken? Kies dan laagblijvende peulvruchten, zoals het sterke, oude ras rozijnerwten: compacte kapucijners die aan 1.25 m klimhoogte voldoende hebben.

Niet vergeten te zaaien: sla, augurken, komkommer, tomaten (in de koude kas) en eenjarige kruiden en tweejarige voor volgend jaar (zoals karwij, een echte bijentrekker als hij bloeit!)

Pompoenen, courgettes en maïs mogen rechtstreeks buiten worden gezaaid na half mei, maar wacht daarvoor echt op een mooie periode en zaai zeker niet tijdens een koude, natte week waarin niks wil kiemen. Gebruik zo'n mooie periode ook om voorgezaaide bloemen en groenten - na enige dagen afharden - naar hun definitieve posities brengen.

Ondanks de drukte: vergeet niet te pauzeren om te genieten van deze blij makende, wonderschone maand!

Alma

Zomer!

Eindelijk, eindelijk, eindelijk... nu dan toch: de onvoorstelbare metamorfose heeft zich weer voorgedaan. In plaats van langs kale bedden kun je nu door muren van groente heenlopen! Onze moestuinpaden worden smaller en smaller door de wigwams vol bonen, heuphoge bloemen en de heerlijke wanden van venkelstruiken (het kruid) en frambozen. Plukken en genieten is het motto. Vergeet bij al dat moois niet te denken aan De Tweede Leg. En dat terwijl de eerste nog maar net op gang is, maar moestuinieren is net als regeren: vooruitzien!

De Tweede Leg

Wat kun je nu nog zaaien? Er is enorm veel keuze: sla in alle soorten en maten, andijvie, rondzadige spinazie, winterwortelen, bewaarbietjes, zelfs bladkool wil nog wel... zodra er een bed vrijkomt kun je voort, uiteraard rekening houdend met je wissel- en combinatieteelt. En wanneer augustus in zicht komt kun je ''echte lentebodes'' als radijs en raapsteel opnieuw zaaien, evenals typische tweede-zomerhelft-gewassen, waaronder veldsla en winterpostelein. Zo continueer je de oogst tot ver in het najaar. Heerlijk idee, toch?

Hè? Bloemen in de moestuin?

Dat is een vraag die we vaak krijgen: ''Waarom heb je bloemen in de moestuin?'' Om hele goeie redenen! A. Ik houd van bloemen, hoe meer, hoe beter en dan het liefst ''boerenbloemen''. B: we zaaien hier niet alleen hele verschillende bloemen, maar ook bloemen die in combinatie met gewassen, en bloemen die op wisselende tijdstippen bloeien, als puike en langdurige voedingsbron voor alle bijen (inclusief onze twee eigen volken honingbijen), hommels, vlinders en andere vliegers. En reden C.: in De Groene Luwte volgen we de wisselteelt op biodynamische wijze, van minimaal vier slagen:

1. wortelgewas, 2. blad- en stengelgewas, 3. bloemgewas en 4. vruchtgewas.

Dus eens in de vier jaar krijgt elk bed bloemen voor z'n kiezen. Wat een vreugde! Op het moment staat er bijvoorbeeld een bedje te stralen met lila phacelia, rode klaprozen en oranje goudsbloem erin. In een ander bed bloeien lathyrus, cosmea en borage, plus roze toorts (in dank van een B&B-gast ontvangen), en in nog weer een ander bloembed groeien grote zonnebloemen naar hun fabelachtige hoogte.

We zullen doorgaan...

Als je denkt dat dit seizoen lastig is, denk dan even aan vorig jaar. Weet je het nog? Eerst bleef het heel lang koud en droog, en daarna kregen we zeer grillig weer, van tropisch heet tot koud en nat. Ik heb toen maar liefst vijf keer sperziebonen gezaaid waarvan vier legsels mislukten. Maar bonen moest en zou ik hebben en tenslotte sloeg het vijfde en superlate legsel van 27 juli (!) sloeg aan, en hoe. Dus wanhoop niet als het met je bonen niet wil lukken, de aanhouder wint! Zorg voor een zonnig bed met vruchtbare grond (onbemest, wel voorzien van compost) en houd de aarde er na het zaaien beslist enige tijd vochtig, niet nat. Laagblijvende sperziebonen zaai ik het liefst in rijtjes, met 10 cm tussen elk zaadje aan en zo'n 50-60 cm tussen de rijen. Geef geregeld water. Wat verdunde gier pal voor de vruchtzetting doet wonderen. Dankzij een mooie september- en oktobermaand oogstte ik vorig jaar toch nog volop boontjes, zelfs voldoende om kilo's in te vriezen. Een laat succes, maar een succes!

Die vraatzuchtige slak

Op advies van Klaas Breeksema (van biowinkel De Fledder in Kloosterburen) strooiden we in juni - en na verse regenbuien - randjes legmeel rondom de meest kwetsbare bedden, bijvoorbeeld die met jonge zaaigoed van bladgroenten. Doortje was onze Meesterzaaier en het hielp.. 's avonds tegen tienen trokken we met emmers naar de moestuin om al die (naakt)slakken te verzamelen en via een emmer goed bier met regenwater een alcoholische reis naar de slakkenhemel te geven, met welgemeende excuses erbij (echt. Naaktslakken zijn ook schepseltjes Gods en bovendien prima opruimers. Maar we wilden dit jaar ook graag sla eten).

In die emmers ontstond zo slakkengier, die je rondom je bedden kunt sprenkelen; wij deden dat 1:2 verdund met regenwater. Ook de gier houdt de slakken op afstand - een geweldig truc uit de biodynamisch wereld. Het werkt overigens tot de volgende regenbui...

Voorzaaien in de kas (tot bietjes aan toe!) heeft eveneens erg geholpen tegen vraat. De planten die ik voortrok heb ik tenminste nog 1 of 2 keer verspeend en toen pas, na het noodzakelijke afharden, buiten gepoot. Dan hebben ze wat meer ''body'' en kunnen ze hongerige kleine tuinbewoners beter pareren.

Een mooie, rijke zomer en veel succes gewenst!

Alma

Nog meer geraniums?!?

De ultieme balkonkoningin is niet bij iedereen favoriet, maar ik houd graag een plaatsje vrij voor haar, met name voor diep donkerrode soorten. Een aantal potten siert hier elk jaar de veranda van Het Groene Huisje op.

Je kunt geraniums vrij eenvoudig vermeerderen: snijd net onder een bladknop een vingerlang stengeltje af van een gezonde moederplant. Verwijder alle bloemknopjes en zet de stek in een potje gevuld met stekgrond. Houd het stekje warm en vochtig: zoals bij veel stekjes is het van belang dat de blaadjes weinig vocht verliezen. Daarvoor is een minikasje ideaal (maar vermijd de hele dag zon) of de lichtbeschaduwde vensterbank zelf: hul de stek dan wel in een plastic zakje. Geef zo nodig voldoende maar niet overvloedig water. Na 4-6 weken is het stekje beworteld en moet het op eigen kracht verder kunnen leven, op een zonnig plekje, lekker buiten. Of op een beschut plekje tegen de muur van he tuin, bijvoorbeeld.

Overhouden

's Winters binnen zetten en heel weinig water geven.
In het voorjaar verpotten in verse grond en na 15 mei naar buiten!

Succes!

Alma

Spinazie op de vensterbank

Januari. Winter. En oh, wat smaken die wintergroenten nu allemaal lekker. Hutspot, pastinaak-uit-de-oven, zuurkool in witte wijn, boerenkoolstamppot, preisoep, witlof, geroosterde bieten… Toch, ergens in je achterhoofd begint er iets te broeden. Je ziet een sappig, fris, vers groen blad opdoemen. Spinazie! Een handjevol blaadjes zou al genoeg zijn, als een groene toef op het bord. En dat kan!

Natuurlijk, bezitters van een koude kas zijn in het voordeel, want bij optimaal gebruik van zaaitafels en -border kunnen ze al heel veel spinazie te zaaien, naast rucola en zelfs waterkers en de eerste raapsteeltjes. Maar voor alle kaslozen deze tip: neem een afwasteiltje of een andere wijde, lage bak en stort die vol goede tuinaarde. Bekommer je vooral niet over afwateringslagen van grind of puin, kiep de aarde simpelweg in de teil. Koop een zak scherp spinaziezaad

Scherpzadige spinazie komt heel snel op en is bedoeld voor het begin van het tuinseizoen. Zaai lekker dik en bestrooi het zaad met maximaal ½ cm aarde. Erg handig is om dat toplaagje aarde te zeven zodat er geen grote klonten op het zaad drukken. Plaats de bak in het licht en houd de aarde vochtig, niet kletsnat. Geduld nu; langzaam zie jegroene puntjes door de aarde piepen, en zich ontvouwen tot blad. Voilà, je eerste zelfgeteelde hapje sla van het seizoen. En met een beetje geluk kun je er twee tot drie keer van oogsten. Eet ze!

De vorst voor zijn

Heb je boerenkool, vaste kolen en prei in de moestuin? Mooi. Oogst van boerenkool telkens vanaf het onderste blad omhoog, dan groeit de plant nog door. Verwijder (kweek)gras aan de voet en gooi gele bladeren weg, in de groenbak. Wordt er een vorstperiode verwacht, haal dan wat vaste kolen en prei uit de moestuin. Bind de kolen bij hun voetstronk aan een touw en hang ze omgekeerd op, in een vorstvrije, maar koele (en liefst donkere) ruimte.

Steek de prei zorgvuldig met wortel en al op; herpoot de stengels dicht tegen elkaar in een bak tuinaarde of in een border vlakbij huis die niet vorstgevoelig is. Zo heb je snel je groenten bij de hand, en bevriezen ze niet.

Zorg nu voor schone zaaibedden!

Maak, wanneer je tuin vorst- en sneeuwvrij is, alvast enkele zaaibedden in orde, om er volgende maand de rest van je spinaziezaad in te kunnen strooien en ook je eerste tuinbonen te leggen. Haal eventuele bedekking weg en steek er een spade in: voelt de aarde op een handdiepte rul genoeg? Mooi. Laat spitten dan achterwege: het benadeelt het zo belangrijke bodemleven in de toplaag van je tuin. Bovendien is spitten dikwijls onnodig in tuinen waar regelmatig wordt geteeld én compost opgebracht.

Verwijder alle onkruid en gooi dat op een vergaarhoop, die later in het seizoen wordt verwerkt in de composthoop. Trek zonodig een flinke haak door het bed (zoals onze prachtige koperen Pegasus of een drietandscultivator

Bestrooi de aarde als die armelijk oogt of voelt met een laag van 5-7 cm gerijpte compost of bemeste tuinaarde en laat de boel nu rusten tot februari. Goed idee: dek te bedden af met een laag oud boomblad of vliesdoek (vastgezet met tentharingen of een rij bakstenen). Zo kan de toplaag zich rustig herstellen en houd je het bed schoon, voor straks!

Succes!

Alma